Βρίσκεστε εδώ: HomeΑρθρα Απόψεις θέσειςΒασίλης Νιτσιάκος. - Η ζωτικότητα του «πολυεθνικού» Αώου

Βασίλης Νιτσιάκος. - Η ζωτικότητα του «πολυεθνικού» Αώου

«Ο Αώος, δεν είναι απλά ένα ποτάμι, ένα οικοσύστημα. Είναι ένας υδάτινος δρόμος, με διεθνικότητα και πολιτισμική διάσταση» τόνισε, ο καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας του πανεπιστημίου Ιωννίνων, Βασίλης Νιτσιάκος.

Ο κύριος Νιτσιάκος μίλησε σε ημερίδα με θέμα «Αώος, πηγή ζωής για την φύση και τον άνθρωπο», που πραγματοποιήθηκε στο ανατολικότερο ορεινό σημείο του Ζαγορίου, στο καταφύγιο της Βωβούσας. Χαρακτήρισε τον Αωό «πολυεθνικό ποτάμι», προσεγγίζοντας τον με τη διάστασή του ως ενιαίο οικολογικό-πολιτισμικό σύστημα.

Την ημερίδα διοργάνωσε η Κίνηση για την Προστασία του Αώου, η οποία θεωρεί τον ποταμό «βιολογικό θησαυροφυλάκιο, που πρέπει να προστατευτεί». Η εκδήλωση έγινε υπό την αιγίδα των δήμων Ζαγορίου και Κόνιτσας, με αφορμή την προμελέτη που συντάχθηκε από τεχνική εταιρεία και τη ΔΕΗ. Η συγκεκριμένη μελέτη προτείνει εκτροπή με άντληση από τις πηγές του Αώου και από εκεί μεταφορά των υδάτων έως το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Τα ύδατα θα χρησιμοποιηθούν για εξυγίανση της λίμνης, αρδευτικές χρήσεις, αλλά κυρίως για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών με τη λειτουργία δύο μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.

Ο ποταμός πηγάζει από την καρδιά της Πίνδου, τη Βάλια Κάλντα και τις Πολιτσές Μετσόβου και εκβάλλει στην Αδριατική Θάλασσα, αφού διασχίσει και την Αλβανία έως την Αυλώνα. Έχει μήκος 260 χιλιόμετρα, εκ των οποίων, τα 70 σε ελληνικό έδαφος ίσαμε τον κάμπο της Κόνιτσας και τα υπόλοιπα στην Αλβανία. «Στη διαδρομή του ποταμού διαμορφώνονται, εκτός από τα οικοσυστήματα, με άξονα το νερό, και μια σειρά πολιτισμικά συστήματα, που βασίζονται στις τοπικές κοινότητες. Οι κοινότητες διαθέτουν τις δικές τους οικονομίες, δικές τους κοινωνίες, τα δικά τους συστήματα αξιών. Όλα αυτά είναι ένας πλούτος πολιτισμικός» σημείωσε ο κ. Νιτσιάκος.

Οι κάτοικοι στις ορεινές περιοχές, όπως Βωβούσα, Φλαμπουράρι και Ελατοχώρι, αξιοποίησαν το νερό και το ξύλο. Ασχολούνται από γενιά σε γενιά με την υλοτομία, η οποία εξασφαλίζει το σημαντικότερο εισόδημα των κατοίκων. «Το ξύλο δεν υπάρχει χωρίς το νερό». Το υγρό στοιχείο έδινε ενέργεια και κίνηση στα προβιομηχανικά «νεροπρίονα», να επεξεργαστούν τους κορμούς των δένδρων. Δημιουργήθηκαν, όπως εξηγεί ο καθηγητής Νιτσιάκος, οικονομίες οι οποίες βασίζονται στο νερό και στο δάσος, οι οποίες στην συνέχεια προσδιόρισαν τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν σε αυτές.

«Κατά μήκος της όχθης του «πολυεθνικού» Αώου, υπάρχουν πάρα πολλές κοινωνικές ομάδες, οι οποίες μιλούν διαφορετικές γλώσσες, ιδιώματα, διαλέκτους. Τα ελληνικά, τα βλάχικα, τα αρβανίτικα, τα ρομ, αλλά και γλώσσες μαστόρων, καρβουνιάρηδων». Όλα αυτά, επισημαίνει, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα τοπικών πολιτιστικών συστημάτων, τα οποία δεν θα υπήρχαν αν δεν υπήρχε το ποτάμι. «Ο ήχος και το τοπίο στο ποτάμι» έχουν ουσιαστική επίδραση στις μουσικές δημιουργίες των κοινωνιών, που ζουν στις παρόχθιες περιοχές του, δηλώνει ο καθηγητής. Ο ίδιος, έπειτα από μία μεγάλη έρευνα σε αυτές τις περιοχές, από το Μέτσοβο έως το Τεπελένι, έκανε λόγο για τις «Μουσικές του Αώου».

Ο πρύτανης του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, συμμετείχε στη διοργάνωση και δήλωσε πως «η εκτροπή του Αώου θα είναι καταστροφική τόσο για το Ζαγόρι, όσο και για τον Κάμπο της Κόνιτσας. Το νερό που θα εκτραπεί είναι απαραίτητο και για τη βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων, αλλά και για τη συνέχεια της ζωής των κοινοτήτων, έτσι όπως είναι οργανωμένες».

Ο κ. Αλμπάνης υποστήριξε ότι «το όφελος στην άρδευση του λεκανοπέδιου Ιωαννίνων, είναι μηδαμινό». Πρόσθεσε «ότι είναι προτιμότερο για το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων να γίνει μια καλύτερη διαχείριση των πολλών υδατικών πόρων που υπάρχουν ήδη εκεί, παρά να εκτραπεί ο Αώος».

Η επιλογή για τη διεξαγωγή της ημερίδας στη Βωβούσα, ήταν συμβολική. Πρόκειται για το μοναδικό χωριό του Ζαγορίου, που διασχίζει ο Αώος, χωρίζει στα δύο τον οικισμό, ενώ η ζωή και η οικονομία του είναι άμεσα συνδεδεμένες με το ποτάμι.

Εξάλλου και η ονομασία του εικάζεται ότι προέρχεται από την αρχαία ονομασία του ποταμού, «Βοιούσας», χάρη στη βοής των νερών του. Ταυτόχρονα με την ημερίδα πραγματοποιήθηκαν και άλλες δράσεις, όπως εκθέσεις φωτογραφίας, συναυλία και προβολή ντοκιμαντέρ. Οι τέσσερις μαθητές του μονοθέσιου δημοτικού σχολείου της Βωβούσας απάντησαν μέσα από τις φωτογραφίες τους στο ερώτημα «τι αγαπώ και τι δεν θέλω να χάσω», ενώ έξι Έλληνες φωτογράφοι κατέγραψαν με τον φακό τους τη ζωή και την καθημερινότητα στο μικρό ορεινό χωριό.

Φωτογραφίες απο την εκδήλωση στην Βοβούσα


Πηγή: AΠE-MΠΕ

  • Κοπή πίττας της Αδελφότητας Πύργου-Κόνιτσας Αθηνών 2010
  • Απόκριες 2012 στο Πεκλάρι
  • Ο πλάτανος στο Λιόγκα_6
  • Απόκριες 2009

Pagemaker