Το καινούριο σύστημα άρδευσης του κάμπου Κόνιτσας
Ιωάννινα, 29-6-2015 του Β. Τσιαλιαμάνη, δικηγόρου
α. Μέσα στην αδυσώπητη κρίση υπάρχουν και μεγάλα γεγονότα που δίνουν χαρά και ελπίδα. Το έργο αλλαγής του τρόπου άρδευσης του κάμπου Κόνιτσας τελείωσε γρήγορα και μέσα στην συμβατική προθεσμία. Από τα σπίτια μας φαινόταν το Σαββατοκύριακο τα «κανόνια», που δοκιμαστικά πότιζαν τα χωράφια. Όπως μου είπε ο κονιτσιώτης μηχανολόγος μηχανικός Μιχάλης Ντίνος το μηχανοστάσιο του κεντρικού αντλιοστασίου είναι τελευταίας τεχνολογίας και αυτοματοποιημένο. Κάθε καινούριο εξεγείρει τα συντηρητικά αντανακλαστικά μερίδας της κοινωνίας. Εξωτερικεύουμε την ψυχική μας μιζέρια. Αδαείς γινόμαστε πανεπιστήμονες. Και τι δεν ειπώθηκε, ανεύθυνα, με την έναρξη του έργου από κάποιους. Όπως θυμάμαι, τα ίδια λεγόταν όταν άρχισε το έργο του αναδασμού στον κάμπο της Κόνιτσας. Πάντα το παλιό για μερικούς είναι το καλό. Και το σύστημα άρδευσης με κατάκλιση στην δεκαετία του 1950 με νερό από τον ζωοδότη ποταμό Αώο ήταν καινούριο σύστημα αλλά η επιστήμη και η τεχνολογία προχώρησαν. Ο,τι δεν αλλάζει, γηράσκει, εξαντλείται και πεθαίνει. Το αρδευτικό έργο της δεκαετίας του 1950 στον κάμπο μας έδωσε ψωμί και εισόδημα στους αγρότες μας. Μεγάλωσε το μερίδιο της αγροτικής οικονομίας και άπλωσε την πίτα της τοπικής οικονομίας. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα μετά τις ΗΠΑ σε σπατάλη αρδεύσιμου νερού. Το 90% του νερού καταναλώνεται στην άρδευση, το υπόλοιπο στην ύδρευση, την βιομηχανία κλπ. Το σύστημα άρδευσης σταγόνα-σταγόνα το εφεύραν και κατασκεύασαν οι Ισραηλινοί για να ποτίσουν την άνυδρη γη τους και φθάσανε, με την συστηματικότητά τους, να πουλούν πορτοκάλια και στην ελληνική αγορά. Βέβαια το καινούριο σύστημα άρδευσης απαιτεί από τον αγρότη ακριβό εξοπλισμό και θα έχει η άρδευση, με την χρήση ρεύματος, μεγαλύτερο κόστος από ό,τι σήμερα και μάλιστα για τον συνήθη αγρότη της περιοχής μας, τον μικροϊδιοκτήτη. Το έργο όμως και ο πάγιος εξοπλισμός ανεβάζουν την αξία της γης, αφού πολλαπλασιάζουν τις καλλιεργητικές δυνατότητες του χωραφιού. Σε άλλο επίπεδο, άλλη είναι η αξία μιας τσίγκινης παράγκας και άλλη η αξία ενός σύγχρονου σπιτιού. Αβαθές το σύνθημα ότι το νερό είναι κοινωνικό αγαθό και άρα πρέπει να προσφέρεται δωρεάν στους αγρότες. Το έργο της καινούριας άρδευσης στοίχισε, μετά την εργολαβική έκπτωση, 8.000.000 ευρώ περίπου. Εγινε εξολοκλήρου με ευρωπαϊκό χρήμα με το αγροτικό πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλντατζής». Θα ποτιστούν 12.000 περίπου στρέμματα στον κάμπο Κόνιτσας, Μαζίου και Αετόπετρας και άρα κόστος έργου κατά στρέμμα 700 ευρώ περίπου, ποσό μεγαλύτερο ίσως από την σημερινή αγοραστική αξία του χωραφιού. Το νέο σύστημα θα έχει ασφαλώς και κόστος λειτουργίας και συντήρησης, όπως κάθε «βιομηχανική εγκατάσταση».
β. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούν την ίδια λέξη για την ευκαιρία και τον κίνδυνο. Όταν δεν αξιοποιείς την ευκαιρία αυτή γίνεται κίνδυνος. Το νέο έργο παρέχει ευκαιρία τοπικά για μόρφωση των νέων αγροτών, για επιμόρφωση των παλιών (τι θα γίνει με την Αναγνωστοπούλειο Γεωργική Σχολή ;) , για συνεργασίες των αγροτών με συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών, για καινούριες καλλιέργειες με εξαγωγικό προσανατολισμό. Καίρια η συν-ευθύνη της τοπικής Δημοτικής Αρχής για το καινούριο που πάντοτε πονάει ώσπου να έρθει.
γ. Η πείνα πλήττει μια μερίδα του πληθυσμού μας στα αστικά κέντρα και λιγότερο στην επαρχία. Μακροχρόνια άνεργοι και άλλες ομάδες ανήμπορων ανθρώπων στερούνται αυτοί και τα παιδιά τους και τον επιούσιο άρτο. Συνήθως είναι οι χθεσινοί επαρχιώτες που άφησαν την ύπαιθρο για καλύτερη τύχη στην πόλη. Τα παραπάνω αποδεικνύουν τα πολυπληθή συσσίτια και τα αυξανόμενα προγράμματα σίτισης. Τα συσσίτια θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε ως μια αναγκαία και προσωρινή λύση. Η πείνα συνεχώς απλώνεται και οι κοινωνικές υποδομές ποτέ δεν θα αρκούν. Λύση είναι η παραγωγή, η ανάπτυξη. Αυτή επιτυγχάνεται με μελέτη, με σχέδιο, με μυαλό, με χρήμα, με ιδρώτα. Με καθιέρωση κινήτρων και κυρίως με την εξάλειψη των αντικινήτρων. Σχέδιο από την Πολιτεία για εκσυγχρονισμό της πρωτογενούς παραγωγής δεν υπάρχει. Αμεση ανάγκη για διανομή σπιτότοπων, γης και νερού στην ύπαιθρο και ιδιαίτερα στην παραμεθόρια περιοχή σε εκπαιδευμένους ταχύρυθμα σε Πρακτικά Γεωργικά Σχολεία νέους και σε νέους αποφοίτους Τ.Ε.Ι και Πανεπιστημίων με γεωργοκτηνοτροφικές γνώσεις, με απλές διαδικασίες. Να έχουν οι κληρούχοι δικαίωμα μόνο εξουσίασης (όχι κυριότητας) των γεωργικών κλήρων και υπό τον όρο της συνεχούς καλλιέργειας αλλιώς χορήγηση του κλήρου σε άλλους. Απαιτείται απλοποίηση της νομοθεσίας και εκσυγχρονισμός του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, με χαρτογράφηση και κτηματογράφηση, των δασών και των δασικών εκτάσεων, των βοσκησίμων εκτάσεων (προσεχώς για πρώτη φορά θα ψηφισθεί νόμος για τις βοσκήσιμες εκτάσεις) των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Χρειάζεται εντόπιση και καταλογράφηση των δημόσιων γαιών και των γαιών των Δήμων. Επαναδημιουργία Αγροτικής Τράπεζας για εύκολη και εξειδικευμένη δανειοδότηση των αγροτών. Ο αγρότης χρειάζεται την πιστωτική κρατική προστασία και αυτό σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει «δανεικά και αγύριστα» όπως γινόταν στο παρελθόν για ψηφοθηρικούς λόγους . Ούτε επιδοτήσεις χρειάζονται. Να ενοποιηθούν οι κρατικές ή περιφερειακές υπηρεσίες που αποβλέπουν στον ίδιο στόχο και να επιμορφώνονται συνεχώς οι υπάλληλοι. Οποιος καταφέρει να βρει που μπορεί να στηθεί νόμιμα στάβλος στην περιοχή Κόνιτσας θα γραφεί στο βιβλίο Γκίνες ως μέγας εφευρέτης. Οπου έγινε αναδασμός η γη θεωρείται υψηλής παραγωγικότητας και απαγορεύεται το κτίσιμο και η λειτουργία στάβλων. Το αντίθετο πρέπει να ισχύει. Αυτός που ασχολείται με την κονιτσιώτικη γη, λόγω του μικρού κλήρου, μπορεί να έχει εισόδημα μόνο ως γεωργοκτηνοτρόφος που θα γίνει και τυροκόμος. Να ληφθεί ειδική μέριμνα για νόμιμη επαναλειτουργία των εγκαταλειμμένων στάβλων στον κάμπο Κόνιτσας για να μην αχρηστευθεί ένας σπουδαίος κτιριακός πλούτος.
δ. Για να γίνει το έργο στον κάμπο Κόνιτσας ξοδεύτηκε ευρωπαϊκό χρήμα, αναλώθηκε ελληνικό μυαλό, δαπανήθηκε πολύτιμος χρόνος και χύθηκε μπόλικος ιδρώτας από εργαζόμενους (τω Θεώ δόξα δεν είχαμε κανένα ατύχημα). Ευχαριστούμε : αυτούς που συνέλαβαν την ιδέα και ζήτησαν από την Πολιτεία την υλοποίηση του έργου και χθες μνημονεύσαμε πάνδημα και για αυτή την προσφορά, στο ετήσιο μνημόσυνό του, τον πρωτοπόρο αείμνηστο Σπύρο Γκότζο, τον ανώνυμο φορολογούμενο Ευρωπαίο, τον ανώνυμο εργασθέντα στο έργο, τον Περιφερειάρχη, τον μελετητή Ευριπίδη Βάσο, την επιβλέπουσα μηχανικό, κονιτσιώτισα Ελένη Νικολού, την εργολάβο εταιρεία και οπωσδήποτε τον Πρόεδρο του ΤΟΕΒ Κόνιτσας Παναγιώτη Ρόμπολο και τα άλλα μέλη της διοίκησης του ΤΟΕΒ, που μέσα σε τόσες δυσκολίες έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους για να γίνει τάχιστα κατά τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης αυτό το μέγιστο για τον τόπο μας έργο. Σύντομα ας γιορτάσουμε τα εγκαίνια του έργου με νταούλια και κυκλωτικούς χορούς.
