25 Οκτωβρίου 2014.Ημέρα Σάββατο ,παραμονή Αγίου Δημητρίου. Ώρα 16:15’ .Ώρα θανάτου!
Κανένα σημάδι, κανένα προαίσθημα δεν προμήνυε το κακό.
Κανείς μαύρο όνειρο δεν είδε.
Κανείς δεν αναγνώρισε τη σπαρακτική κραυγή που έβγαζε τη στιγμή εκείνη απ’ τα σπλάχνα της η γη, καθώς αποχωριζόταν το «γιο» της.
    Μόνο ο εκκωφαντικός θόρυβος και η συθέμελη ταραχή της, ήταν αυτά που έκοψαν την ανάσα ,πάγωσαν το αίμα στις φλέβες κι άφησαν για πολλή ώρα όλους τους κατοίκους του χωριού εμβρόντητους, εκστατικούς , αποσβολωμένους κι απολιθωμένους! Αυτό που ζούσαν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο και το συνταρακτικό. Ήταν βιβλικό! Ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ ό, τι μέχρι τώρα στη ζωή τους είχαν δει και ακούσει.
   Χρειάστηκε πολλή ώρα ώσπου να συνέλθουν απ’ αυτήν την πρωτόφαντη συντέλεια και να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς είχε συμβεί.
    Έντρομοι και πανικόβλητοι προσπαθούσαν να πιστέψουν αυτό που ο νους τους δε χώραγε. Προσπαθούσαν να πειστούν για το απίστευτο!
    Πώς μπορούσαν να πιστέψουν και να παραδεχτούν ότι το αγέρωχο, υπερφυσικό και γιγάντιο πλατάνι μας ,ο Μαθουσάλας του χωριού μας, κείτονταν νεκρός;
   Ο μοναδικός ευγενής  άρχοντάς μας, που όσο ζούσε ενέπνεε δέος και σεβασμό και με το ύψος του, τον όγκο του και την επιβλητικότητά του υπενθύμιζε στον καθένα μας, τη μικρότητά μας και την ταπεινή ανθρώπινη μοίρα μας, τώρα με το θάνατό του σκορπούσε ανείπωτη κατάπληξη, τρόμο και φρίκη;
    Το βάρος των ανεξακρίβωτων χρόνων του –περίπου οκτακόσια και πλέον- και του γιγάντιου σε ύψος και όγκο κορμιού του -περιφέρεια οκτώ μέτρων συν το βάρος του χιονιού της προηγούμενης μέρας, αλλά και η συσσώρευση τόσων και τόσων κακουχιών επιδείνωσαν τα βαθιά του γεράματα και τον λύγισαν! Τα πόδια του δεν άντεξαν, τον πρόδωσαν!

   Διατηρώντας, ωστόσο, μέχρι την  τελευταία του πνοή την αξιοπρέπειά του, την ευγένειά του, την αρχοντιά και τη μεγαλοπρέπειά του, επέλεξε να πεθάνει όχι όπως όλα τα δέντρα, όρθιος, αλλά ως αληθινός άρχοντας έγειρε και ξάπλωσε στο φυσικό του φέρετρο με την καθορισμένη στάση και φορά Ανατολή-Δύση! Η ιπποτική του αρχοντιά, του επέβαλε πριν ξεψυχήσει να ασπαστεί τη μάνα του τη Γη και μετά να παραδοθεί στα σπλάχνα της ως στάχτη και αιθάλη.
  Ο επιβλητικός, ευγενής, αγέρωχος πλάτανός μας, αιώνες τώρα ζούσε στο ψηλότερο σημείο του χωριού μας, στον ευρύτερο χώρο του νεκροταφείου και της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου.
  Ήταν ο βιγλάτορας του χωριού μας, το άγρυπνο μάτι που άοκνα παρατηρούσε και κατέγραφε αιώνες τώρα τις κινήσεις, τις χαρές, τις λύπες, τις ασχολίες, τις έγνοιες, τις αγωνίες, τις επιτυχίες, τις αποτυχίες, ακόμα και τα δήθεν μυστικά όλων μας.
  Τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, από τις 26 Ιουλίου 1943, που οι Γερμανοί έκαψαν το ναό του Αγίου Νικολάου, ζούσε μόνος, ταπεινός και άσημος. Ελάχιστοι τον επισκέπτονταν και σε ελάχιστους χάριζε τα πλούσια και ανεκτίμητα δώρα του. Συμμετείχε πάντα στις λύπες όλων μας και παρηγορούσε τους συγγενείς των νεκρών, των οποίων ήταν πιστός φίλος και ακοίμητος φρουρός. Οι χαρές που έζησε το τελευταίο του διάστημα ήταν μόνο όταν οι κάτοικοι του «Πάνω Μαχαλά» έψηναν τους οβελίες τους και χόρευαν στη σκιά του, καθώς και κάθε πανηγύρι που απολάμβανε τους ήχους των οργάνων.
   Περισσότερη επαφή είχε με τους νεκρούς παρά με τους ζωντανούς. Από τους πρώτους κι απ’ την αποσύνθεσή τους εξασφάλιζε ίσως και την τροφή του για να χαρίζει στους δεύτερους τον ίσκιο του, την ομορφιά του, την αρχοντιά και την επιβλητικότητά του.
    Ήταν ο συνδετικός κρίκος των ζωντανών και των νεκρών του χωριού μας.
    Είναι όμως παραπάνω από βέβαιο ότι στη μακραίωνη διαδρομή και ιστορία του γνώρισε δόξες και βίωσε χαρές και γλέντια, προσφέροντας γενναιόδωρα κι απλόχερα δροσιά, αναψυχή, ξεκούραση και προστασία σε αναρίθμητους ντόπιους, περαστικούς, καπεταναίους και αγωνιστές. Ενδεχομένως μάλιστα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, επιταγμένος και εξαναγκασμένος, να βίωσε και τη φρίκη του θανάτου αθώων ψυχών που απαγχονίστηκαν στις αγχόνες που οι κατακτητές έστησαν στα κλαδιά του.
    Ήταν για το χωριό μας μοναδικό και ασύγκριτο στολίδι.
    Ήταν ένα αξιοθαύμαστο, μεγαλοπρεπές Μνημείο της φύσης, άσχετα αν οι αρμόδιοι –«αναρμόδιοι»- παρά τις υποδείξεις μας και τις παραινέσεις μας του αρνήθηκαν τον τίτλο και τη δικαιωματική τιμή, που του αναλογούσε.
   Θα ήταν όμως μια ελάχιστη αποκατάσταση κι ένας ελάχιστος φόρος τιμής, των αρμοδίων απέναντι σ’ αυτό το Μνημείο, αν έστω και τώρα προσδιόριζαν τουλάχιστον με ακρίβεια την ηλικία του.
  Για το χωριό μας (το Ελεύθερο) η απουσία του είναι περισσότερο από αισθητή. Είναι δυσαναπλήρωτη, πικρή κι οδυνηρή. Το ιστορικό μας αρχείο καταστράφηκε! Ο τόπος μας άδειος, ελαφρύς. Ο ζωγραφικός χωροταξικός πίνακας ριζικά διαφορετικός, άχρωμος κι απογυμνωμένος.
    Το νεκροταφείο μας χωρίς το φύλακά του. Το χωριό μας χωρίς το βιγλάτορά του. Εμείς νιώθουμε αφρούρητοι κι αδύναμοι δίχως το γίγαντά μας.
    Είμαστε πλέον φτωχοί δίχως το σοφό και εχέμυθο φίλο μας.
     Τώρα εκεί που αιώνες δέσποζε κυρίαρχος, επιβλητικός κι αγέρωχος, παρατηρώντας, επιτηρώντας κι επιθεωρώντας τους πάντες και τα πάντα, χάσκει μια τάφρος, ένας μυστηριώδης κρατήρας! Πού άραγε οδηγεί; Τι άραγε περιμένει;
    Η φυσική του παρουσία σε όλους μας θα λείψει αφάνταστα. Όμως οι θύμισες και οι αναφορές μας στη μακραίωνη ζωή και ιστορία του, θα τον διατηρούν ακμαίο και αειθαλή στη μνήμη μας. Η φύλαξη δε ολίγων «λειψάνων» του και η έκθεσή τους σε περίοπτη δημόσια θέα, πιστεύω θα είναι το καλύτερο μνημόσυνο μας και η έμπρακτη προστασία, διατήρηση και διαφύλαξη της ιστορίας μας.
 

Κείμενο: Χρήστος Π. Ρούβαλης

Φωτογραφίες

Φάνης Πάντος https://www.facebook.com/fanis.pantos

Σωτήρης Πλατής https://www.facebook.com/splatis