«Κίτρινη κάρτα» στον τουρισμό των Ιωαννίνων
ΓΙα συνολικό κόστος 5.000 ευρώ ετησίως Το Γεωπάρκο Βίκου – Αώου κινδυνεύει να χάσει το brandname Unesco
Συνεχίζοντας τη μεγάλη έρευνα που ξεκίνησε στο προηγούμενο φύλλο της η εφημερίδα μας, για την ακολουθούμενη πολιτική προώθησης και προβολής του τουριστικού προϊόντος της Ηπείρου από την κατά τον «Καλλικράτη» αρμόδια Περιφέρεια, παρουσιάζει σήμερα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αδιαφορίας για μια κατάκτηση που κινδυνεύει να πάει στράφι...
Πόσοι άραγε γνωρίζουν, από τις εταιρείες, τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τουρισμού και Προγραμματισμού της Περιφέρειας και τους διάφορους συμβούλους που κινούνται στο μέγαρο της πάνω πλατείας, πως η προ ετών κατάκτηση της ένταξης του Γεωπάρκου Βίκου Αώου στο πανευρωπαϊκό και το παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων είναι από μόνη της μια τεράστια επένδυση αλλά ακόμα ουσιαστικά ανεκμετάλλευτη για τον τουρισμό των Ιωαννίνων;
Αλλά πόσοι άραγε, ασχολούμενοι με τον τουρισμό, γνωρίζουν σήμερα τι σημαίνει Γεωπάρκο;
Τι είναι το Γεωπάρκο Βίκου - Αώου
Ως Γεωπάρκο ορίζεται μια φυσική, πολιτιστική και γεωλογική οντότητα, μια περιοχή με σαφή όρια, σημαντικούς γεωτόπους, γεωλογικούς και σπάνιους σχηματισμούς, μαζί με ένα αξιόλογο φυσικό περιβάλλον και έναν πολιτισμικό πλούτο που έχει τις προϋποθέσεις της αειφορίας του περιβάλλοντος αλλά και της ανάπτυξης, για την κοινωνία που διαβιεί μέσα σε αυτήν.
Το Γραφείο του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, κατά τη διάρκεια του 9ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για τα Γεωπάρκα που πραγματοποιήθηκε στη Λέσβο το 2010, έκανε δεκτά 11 νέα μέλη από εννέα κράτη, μεταξύ των οποίων ήταν και το γεωπάρκο Βίκου – Αώου.
Το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων δημιουργήθηκε το 2004 και τελεί έκτοτε υπό την αιγίδα της UNESCO, αποτελούμενο από 77 γεωπάρκα ευρισκόμενα σε 24 χώρες. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς για την αξία του brandname UNESCO, τουλάχιστον σε αυτό το σημείο του ρεπορτάζ...
Το γεωπάρκο Βίκου - Ᾱώου χαρακτηρίστηκε το 2010, παγκόσμιο μνημείο της φύσης. Για να ενταχτεί ένα γεωπάρκο στο Παγκόσμιο Δίκτυο, πρέπει να αποτελεί μέρος της γεωλογικής κληρονομιάς και να είναι εξαιρετικής επιστημονικής και εκπαιδευτικής σημασίας, σπανιότητας και ομορφιάς. Τέσσερα συνολικά είναι τα ελληνικά γεωπάρκα που είναι ενταγμένα στα δίκτυα της UNESCO: τα άλλα τρία είναι του Ψηλορείτη, το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου και ο Χελμός.
Πρέπει τέλος, επίσης, το γεωπάρκο να διαθέτει αποτελεσματική διοικητική δομή, σαφώς καθορισμένα όρια και μια μεγάλη περιοχή που επιτρέπει τη σημαντική και βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα, κυρίως μέσω του τουρισμού, όπως ορίζεται από την UNESCO. Κάπου εδώ, αρχίζουν και τα προβλήματα για το Γεωπάρκο της Ηπείρου...
Κίνδυνος για αποχαρακτηρισμό και αποβολή
Την ώρα λοιπόν, που τόσο μεγάλη κουβέντα γίνεται εδώ και μερικά χρόνια στα Γιάννενα, για την ένταξη μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς όπως για παράδειγμα – και δικαίως – θεωρούμε ότι πρέπει να ενταχθεί το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, στον κατάλογο των αντίστοιχων μνημείων της UNESCO, ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα πως ο Νομός Ιωαννίνων και το τουριστικό προϊόν της Ηπείρου διαθέτει ένα φυσικό μνημείο με το brandname της UNESCO που κινδυνεύει όμως να χαθεί, για πολύ συγκεκριμένους λόγους...
Κάθε τέσσερα χρόνια, τα μνημεία που συμπεριλαμβάνονται στον ευρωπαϊκό και τον παγκόσμιο χάρτη των φυσικών μνημείων της UNESCO, αξιολογούνται και εφόσον ένα γεωπάρκο δεν πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται, παίρνει κίτρινη κάρτα και έχει δύο χρόνια για να διορθώσει τις ελλείψεις, διαφορετικά αποπέμπεται από το δίκτυο και χάνει τη σφραγίδα της UNESCO. Αν συμβεί βέβαια αυτό, πάει στράφι μια πολύ σημαντική δουλειά που έγινε πριν από πέντε περίπου χρόνια από την Αναπτυξιακή Εταιρεία «Ήπειρος» και από τους ανθρώπους του ΙΓΜΕ, οι οποίοι δούλεψαν από κοινού για να ενταχθεί το Γεωπάρκο Βίκου – Αώου στο παγκόσμιο (100 γεωπάρκα) και το πανευρωπαϊκό (60 γεωπάρκα) δίκτυο γεωπάρκων.
Τυπικά σήμερα, υπάρχει η αιγίδα της UNESCO, ενώ σε έξι μήνες από τώρα τα γεωπάρκα θα φέρουν τη σφραγίδα της UNESCO κι αυτό ισχύει για όλα όσα πληρούν τους κανόνες. Ένα από τα ελάχιστα γεωπάρκα που κινδυνεύουν με την «κόκκινη κάρτα» και την αποβολή είναι αυτό του Βίκου – Αώου. «Αν βγούμε, τότε θα μιλάμε για το απόλυτο μηδέν» λέει στην «Έρευνα» άνθρωπος που δούλεψε πολύ για να επιτευχθεί το κατόρθωμα της ανακήρυξης του γεωπάρκου... Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, μετράει ουσιαστικά αντίστροφα ο χρόνος των δύο ετών που υπάρχει στη διάθεση των φορέων της περιοχής, για να σώσουν το brandname UNESCO...
Οι λόγοι της «κίτρινης κάρτας»
Οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στο Γεωπάρκο Βίκου – Αώου, δεν έχουν να κάνουν με τις υποδομές αλλά είναι ορισμένα τυπικά ζητήματα που απαιτούν τη συνεισφορά κάποιων ελάχιστων χρημάτων, προκειμένου:
α) Να υπάρχουν έργα προβολής, ανάδειξης του Γεωπάρκου και ενίσχυσης του εναλλακτικού τουρισμού της περιοχής,
β) Να καταβάλλεται η ετήσια συνδρομή προς τα δύο δίκτυα των γεωπάρκων και
γ) Να οριστεί ένας ή τουλάχιστον... μισός άνθρωπος, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η πηγή μας, που θα έχει την ευθύνη να παρακολουθεί τις δραστηριότητες των δικτύων και να παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Αυτές οι παραπάνω πάγιες υποχρεώσεις του Γεωπάρκου αθροιστικά, αν μιλήσουμε για δαπάνες, δεν ξεπερνούν τα 5.000 ευρώ το χρόνο!
Σήμερα, υπάρχει ένας άτυπος φορέας που λειτουργεί ως Διοίκηση του Γεωπάρκου. Μετέχουν οι δύο Δήμοι Κόνιτσας και Ζαγορίου, εντός ορίων των οποίων εκτείνεται το Γεωπάρκο, το ΙΓΜΕ, ο Φορέας Πάρκου Βόρειας Πίνδου και η Αναπτυξιακή Εταιρεία «Ήπειρος». Αν θεωρήσουμε πως η «Ήπειρος» δεν είναι ακριβώς η Περιφέρεια, βάλτε με το νου σας, ποιος αδιαφορεί ως σήμερα και αρνείται να βάλει το χέρι στην τσέπη για τα ελάχιστα αυτά απαιτούμενα χρήματα που θα κρατήσουν ζωντανό το Γεωπάρκο Βίκου – Αώου... Ωστόσο, ευθύνες υπάρχουν τόσο στους δύο Δήμους που δεν έχουν αντιληφθεί ακόμα, την αξία του Γεωπάρκου, όσο και στις τοπικές κοινωνίες και κυρίως, στους επαγγελματίες του τουρισμού, για τον ίδιο λόγο...
Έργα με τη βοήθεια της Αλβανίας!
Κι αν είναι λαϊκίστικο για κάποιους ίσως, το να αναφερθούμε ξανά στα 800.000 ευρώ του προγράμματος τουριστικής προβολής της Περιφέρειας, από το οποίο κάποια ελάχιστα χρήματα, ίσως θα μπορούσαν να διατεθούν για το κεφάλαιο που λέγεται Γεωπάρκο Βίκου – Αώου, το χειρότερο από όλα σήμερα, είναι πως οι προτάσεις για την ένταξη του Γεωπάρκου σε χρηματοδοτικά προγράμματα, περνάει από τη βοήθεια της γειτονικής Αλβανίας!
Προτάσεις του Γεωπάρκου για ένταξη στο Interreg Ελλάδος – Αλβανίας «κόπηκαν» αλλά ευτυχώς, μία τουλάχιστον πέρασε, λόγω της προσπάθειας της γείτονος χώρας και αυτό θα επιδιωχθεί να γίνει και με ένα ακόμα πρόγραμμα στο άμεσο μέλλον...
Το έργο που υλοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τη δημιουργία δύο κέντρων ενημέρωσης σε Κλειδωνιά Κόνιτσας και Πάπιγκο, από τη λειτουργία των οποίων θα επιχειρηθεί καλύτερη προβολή του Γεωπάρκου. Έγινε επίσης, και η έκδοση ενός βιβλίου με θεματικές διαδρομές σε περιοχές τόσο του Γεωπάρκου όσο και του Πωγωνίου από αλβανικής πλευράς, καθώς και ενός βιβλίου αποκλειστικά για το Γεωπάρκο. Ακόμα και 16 banners κατασκευάστηκαν, για να διαφημίζουν στις διάφορες εκθέσεις οι φορείς το Γεωπάρκο.