Στο Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ), του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ), οι στολές κάνουν τους στρατιώτες να μοιάζουν με ρομπότ. Ο ένας πίσω απ’ τον άλλον περπατούν σαν ισορροπιστές πάνω στη ναρκολωρίδα, μία λευκή ταινία στρωμένη στο χωράφι με τις νάρκες, που ορίζει τα ασφαλή σημεία.
Ο ναρκαλιευτής, που κρατάει ένα σίδερο που πλαταίνει στην άκρη του, ψάχνει το έδαφος. Κι όπου ο ήχος του γίνει διαφορετικός, εκεί σκύβει, με κινήσεις τόσο αργές, σα να βλέπεις πρόγραμμα σε slow motion. Εδώ, το παιχνίδι του ναρκαλιευτή είναι πραγματικό.
Δεκάδες χιλιάδες νάρκες και πολεμικό υλικό από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου, εξακολουθούν να βρίσκονται θαμμένα στην Ήπειρο, έτοιμα να εκραγούν ανά πασά στιγμή.
Αν και έχει περάσει μισός και πλέον αιώνας, από τις πολεμικές συγκρούσεις, υπάρχουν ναρκοθετημένες περιοχές στην Περιφέρειά μας, πολλές εκ των οποίων δεν είναι εντοπισμένες και επομένως αποτελούν διαρκή απειλή για ανυποψίαστους ανθρώπους, σε περίοδο ειρήνης.
Και φυσικά, δεν μιλάμε για περιοχές χωρίς φυσική παρουσία, αλλά για περιοχές, μέσα ή πλησίον πόλεων και χωριών, σε δάση, ορειβατικά μονοπάτια, παραλίες, ακόμη και μέσα σε σπίτια.
Κι όμως, οι άνδρες του ΤΕΝΞ, οι οποίοι βρίσκονται σε διαρκή επαφή με τον θάνατο, με στόχο να προστατεύσουν τις ζωές των υπολοίπων, έχουν κληθεί να εξουδετερώσουν ξεχασμένες χειροβομβίδες, κρυμμένες μέσα σε τοίχους σπιτιών, αλλά και σε αυλές.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι μόνο τη χρονιά που διανύουμε, σε 12 περιοχές που εκκαθαρίστηκαν σε Γιάννενα, Θεσπρωτία και Πρέβεζα, εντοπίστηκαν 131 πυρομαχικά, 40 βλήματα, 55 νάρκες, 14 χειροβομβίδες, μία ρουκέτα και 21 λοιπά πυρομαχικά, σε ένα χώρο 178.300 τ.μ.!
Ο κίνδυνος λοιπόν παραμονεύει, γι’ αυτό και το Τάγμα, βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση και σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, φροντίζει να καθαρίσει τους ύποπτους χώρους και τα παλιά ναρκοπέδια, από άσκαστα πυρομαχικά, τα οποία παραμένουν ενεργά.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρωί της Πέμπτης, έλαβε χώρα στα Γιάννενα, ευρεία σύσκεψη, με τη συμμετοχή της 8ης Ταξιαρχίας, της διοίκησης του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς, εκπροσώπων της Περιφέρειας Ηπείρου, των τοπικών Αυτοδιοικήσεων, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του τμήματος Δασών καθώς και άλλων ενδιαφερόμενων.
Στη σύσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε για δεύτερη φορά και βρέθηκαν αποκλειστικά το ITV και τα «Πρωινά Νέα», καθορίστηκαν οι χώροι στους οποίους το πολεμικό υλικό, εμποδίζει τις τοπικές δραστηριότητες ή την δασοπυρόσβεση.
Η εκκαθάριση αυτών των περιοχών, τέθηκε ως προτεραιότητα, προκειμένου να είναι ασφαλείς τόσο οι κάτοικοι όσο και οι Πυροσβέστες.
Διαρκής ο «πόλεμος»
Σύμφωνα με τον Διοικητή του Τάγματος Εκκαθαρίσεως Ναρκοπεδίων Ξηράς Θωμά Δαούτη, τα τελευταία 60 χρόνια, στην Ήπειρο, έχουν εκκαθαριστεί 300 ύποπτες περιοχές ή παλιά ναρκοπέδια, τα οποία αντιστοιχούν σε 3,5 εκ. τ.μ., με τα ευρήματα να ξεπερνούν τις 9.500.Την ίδια στιγμή, έχουν χάσει τη ζωή τους, 57 άνθρωποι, εκ των οποίων 3 παιδιά κι έχουν τραυματιστεί άλλοι 17.
Ο «πόλεμος» όμως, είναι διαρκής, καθώς καθημερινά εντοπίζονται νέα ευρήματα από πολίτες κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τους.
Πάντως, η εκκαθάριση της περιοχής μας, από τα ναρκοπέδια δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση, μολονότι τα ειδικά εκπαιδευμένα συνεργεία του Τάγματος έχουν να επιδείξουν σπουδαίο έργο, κυρίως στην καταστροφή ναρκοπεδίων που έβαζε ο Εθνικός Στρατός.
Η μορφολογία του εδάφους, η οργιώδης βλάστηση, οι κατολισθήσεις και διαβρώσεις, μα κυρίως η έλλειψη σχεδιαγραμμάτων για την ακριβή τοποθεσία τους, καθιστούν βασανιστική και πάνω απ’ όλα άκρως επικίνδυνη την όλη διαδικασία.
Τα δευτερόλεπτα φαίνονται αιώνες. Κι από τη στιγμή, που ο ναρκαλιευτής εντοπίσει το «ύποπτο» υλικό και αρχίσει να το ψάχνει με τις άκρες των δακτύλων του και φυσικά κατά τη διάρκεια εξόντωσης των παγίδων θανάτου.
Στα 60 αυτά χρόνια επιχείρησης, έχουν σκοτωθεί πάνω στο καθήκον 31 άνδρες κι έχουν τραυματιστεί, άλλοι 17.
Ως «καλούς αγγέλους», χαρακτήρισε τους άνδρες του ΤΕΝΞ, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ηγουμενίτσας Λεωνίδας Γκιόκας, ο οποίος στάθηκε στην επικινδυνότητα των επιχειρήσεων κατάσβεσης πυρκαγιών, σε ύποπτες περιοχές, επιβεβαιώνοντας ότι πολλοί Πυροσβέστες, έχουν δει με τα μάτια τους να σκάνε δίπλα τους νάρκες και χειροβομβίδες, εν ώρα εργασίας.
Οι αντάρτες όταν δεν είχαν νάρκες για να φτιάξουν ναρκοπέδια επινοούσαν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, εξίσου καταστρεπτικούς με αυτές, και τους τοποθετούσαν όπου πίστευαν ότι μπορεί να περάσει ο αντίπαλος.
Γεμάτη από τέτοιους, αλλά και κάθε είδους άσκαστα πυρομαχικά, είναι και η περιοχή του Αμαράντου και της Κόνιτσας, ευρύτερα.
Σύμφωνα με τον κάτοικο της περιοχής Σπυρίδων Ζιακόπουλο, επείγει να εκκαθαριστούν περιοχές, όπου, περιπατητές, ορειβάτες, κυνηγοί κι επισκέπτες, πατούν το πόδι τους καθημερινά.
Τα στοιχεία
Κατά τη διάρκεια της χθεσινής σύσκεψης, έγινε και απολογισμός έργου του 2015.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, η 131 ομάδα που δραστηριοποιείται στο Νομό Ιωαννίνων, εκκαθάρισε από τον Μάρτιο μέχρι και σήμερα, 5 χώρους, που αντιστοιχούν σε 54.000 τ.μ., εκ των οποίων οι τέσσερις στο ύψωμα «Κλέφτης» Πουρνιάς Κόνιτσας και μία στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας, στην ίδια περιοχή.
Συνολικά, ανευρέθηκαν επτά νάρκες, 32 βλήματα και επτά χειροβομβίδες.
Επίσης, στους Νομούς Πρέβεζας και Θεσπρωτίας, η 231 ομάδα, εκκαθάρισε 6 χώρους, που αντιστοιχούν σε 50.900 τ.μ., ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη νέα έρευνα στο Σκέμπι Αγίων Πάντων Θεσπρωτία, μια περιοχή άνω των 79.000 τ.μ., με τις εργασίες να έχουν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 50%, μέχρι σήμερα.
Ένα μεγάλο μέρος, αφορούσε στην παραλία Μονολιθίου Μύτικα Πρέβεζας, η οποία εντάχθηκε μάλιστα εκτάκτως στον επιχειρησιακό σχεδιασμό, λόγω της αυξημένης επισκεψιμότητας, γι’ αυτό και παραδόθηκαν πριν την έναρξη της τουριστικής σεζόν.
Οι άνδρες του ΤΕΝΞ, εντόπισαν 42 αντιαρματικές νάρκες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ένα βλήμα.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, παρουσιάζουν τα περιστατικά εξουδετέρωσης και καταστροφής εκρηκτικών μηχανημάτων/μηχανισμών, τα οποία χρήζουν άμεσης εξουδετέρωσης, καθώς βρίσκονται μέσα ή κοντά σε πόλεις και απειλούν τη ζωή των κατοίκων και των επισκεπτών.
Τέτοια, είχαμε μεταξύ άλλων στην Αετομηλίτσα, τα Κτίσματα και το Αβγό, με τις αποστολές να αγγίζουν συνολικά τις 12.
Το πολεμικό υλικό που ανευρέθηκε, αντιστοιχεί σε μία νάρκη, έξι χειροβομβίδες, επτά βλήματα, μία ρουκέτα, 20 φυσίγγια και μία μπάλα κανονιού!
Πάντως, το ΤΕΝΞ, ζητά τη συνεργασία όχι μόνο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία γνωρίζει τις ανάγκες που υπάρχουν και τους λόγους για τους οποίους πρέπει να καθαριστεί μια περιοχή, αλλά και των πολιτών.
Οι δεύτεροι, εκτός από το να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στο που… πατάνε, θα πρέπει αν εντοπίσουν κάποιο «ύποπτο» πολεμικό αντικείμενο, να ειδοποιήσουν τις αρχές και να μην αρχίσουν τους… πειραματισμούς.
Εξάλλου, τη νάρκη, αν δεν την πειράξεις, δε σε πειράζει…