Πληροφορίες
Η Αγία Παρασκευή είναι ένα πανέμορφo ορεινό κεφαλοχώρι του Δήμου Κόνιτσας του Νομού Ιωαννίνων.
Είναι χτισμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Σμόλικα σε υψόμετρο 1050m. Φημίζεται για τις εντυπωσιακές φυσικές ομορφιές του, την ιστορική του πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια και τα αριστοτεχνικά πετρόχτιστα κτήρια καθώς και το ονομαστό πανηγύρι του στις 26 Ιουλίου.
Είναι κτισμένο ανάμεσα από πυκνά δάση πεύκου, οξιάς, πυξαριού και ρόμπολου. Αριστερά και δεξιά του χωριού τρέχουν τα δύο ποτάμια ο "κακόλακκος" και ο "βουρκοπόταμος".
Περιβάλλεται από δύο βουνοκορυφές με την ονομασία για την καθεμία Τζιούμα (τοπωνύμιο), που βρίσκονται βόρεια και νότια του χωριού και μία άλλη ανατολικά Ανήλιο (τοπωνύμιο - επειδή όλο το χειμώνα ο ήλιος δεν το βρίσκει) όπου ο δρόμος οδηγεί προς τα χωριά Φούρκα και Σαμαρίνα.
Απέχει από την Κόνιτσα περίπου 30km και στη διαδρομή με το αυτοκίνητο τα όμορφα τοπία εναλλάσσονται ποικιλοτρόπως προκαλώντας στον επισκέπτη τον θαυμασμό.
Είναι ένα από τα παραδοσιακά μαστοροχώρια της περιοχής με πλούσια πολιτιστική παράδοση.
Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού ανέρχονται γύρω στους 120-130. Το καλοκαίρι φθάνουν και τους 1000 - 1500 κατοίκους.
Ιστορία
ο χωριό τα παλιά χρόνια απαρτίζονταν από τους τρεις συνοικισμούς (μαχαλάδες): α) του Κιρασόβου ή όπως επεκράτησε Κερασόβου (λόγκα), β) του Ραχόβου ή Ριαχόβο και γ) του Πέρα ή Κάτω Μαχαλά.
Στους τρεις αυτούς συνοικισμούς υπάρχουν ακόμη και σήμερα τοποθεσίες (τοπωνύμια) αλλά και ερείπια και σωροί από πέτρες και καλύβες που μαρτυρούν την ύπαρξη αυτών των οικισμών.
Ο πρώτος και αρχαιότερος οικισμός του Λόγγα είναι παραφθορά της λέξης Λύγκα, που σημαίνει τόπος, χώρος του ζώου Λύγκου = μεταξύ σκύλου και τσακαλιού, εξ ου και το Λύγκος ή Λυγκών, αλλά οι Σλαύβοι πρόσθεσαν και τη λέξη Σμοκός που σημαίνει ποιμνιοστάσιο (στρούγκα) και έγινε Σμοκο-Λύγκος = Σμόλυγκας = Τσομπανόσκυλο.
Ο θρύλος - παράδοση - διήγηση - μυθολογία λέει πως ο Λύγκος ήταν βασιλιάς και αυτός της Μακεδονίας και επιχείρησε να φονεύσει τον Τριπτόλεμο Μολοσσό βασιλιά της περιοχής μας, για να θεωρηθεί ότι αυτός διέδωσε την καλλιέργεια των δημητριακών. Θύμωσε όμως τότε η θεά της γεωργίας Δήμητρα και τον μεταμόρφωσε σε ζώο, εξ ου και το όνομα Λύγκος.
Παλιά ονομασία
Η λέξη Κιράσοβο είναι σύνθετη από τις λέξεις Κιρατζής - ενοικιαστής και την Σλαβική κατάληξη -όβο, επομένως Κιράτζοβο=κιράσοβο, κατ' ευφωνίας = τόπος ενοικίασης. Το όνομα αυτό το πήρε μετά το 1417 και την κατάληψη του από τους Τούρκους.
Σημερινή ονομασία
Το σημερινό όνομα (Αγία Παρασκευή), το χωριό το πήρε το 1953, ύστερα από απόφαση της Νομαρχίας Ιωαννίνων, γιατί το παλιό του, το Κεράσοβο, θεωρήθηκε Σλάβικο. Προτιμήθηκε το Αγία Παρασκευή επειδή η οσιομάρτυρας Αγία Παρασκευή είναι προστάτης και πολιούχος του χωριού και την ημέρα της ιερής μνήμης της (26 Ιουλίου) το χωριό μας πανηγυρίζει προς τιμήν της Μεγαλομάρτυρος. Υπάρχει εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, στην έξοδο του χωριού μας προς το χωριό Φούρκα. Το κτίσμα είναι ύστερο του 1850, και χτίστηκε πάνω σε παλιότερα θεμέλια. Εκεί πρέπει να υπήρχε άλλη εκκλησία, στη μνήμη όμως πάλι της Αγίας Παρασκευής, προφανώς κεντρικής εκκλησίας Χριστιανικής των χρόνων της Λόγκας-Κιρασόβου.
Χάρτες, δορυφορικές, εικόνες, βίντεο.
