Φέτος η φιλοπρόοδη Αδελφότητα Πύργου (Στράτσιανης) Κόνιτσας βαδίζοντας στα χνάρια της λαϊκής μας παράδοσης και του λαϊκού πολιτισμού, εξέδωσε ένα ωραιότατο ημερολόγιο του 2009, αφιερωμένο στην παραδοσιακή τοπική ενδυμασία του Πύργου.

Τα χνάρια της παράδοσης, γράφει ο Ίων Δραγούμης θα σου δώσουν τα κεντήματα και τα υφάσματα, τα τραγούδια και τους χορούς, τις παροιμίες που καθρεφτίζουν την πείρα και τη σοφία του λαού, τα παραμύθια, ως και τις προλήψεις, τα συνήθια, το σπίτι με ό,τι βρίσκεται μέσα.
Στην ουσία η παράδοση δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια χορία συμβόλων, τα οποία είναι καθιερωμένα με το αίμα των δημιουργών τους.

Η παράδοση η ελληνική είναι κοσμοϊστορική, γιατί απ’ αυτήν άντλησαν όχι μόνον οι γειτονικοί μας λαοί, αλλά και πολλοί άλλοι, που βρίσκονται πιο μακριά απ’ τους γείτονες αναφέρει ο Ι. Θεοδωρακόπουλος.
Γενικά η ζωή του ανθρώπου και ως συγκεκριμένου ανθρώπου και ως συγκεκριμένου ατόμου και ως συγκεκριμένου λαού, στηρίζεται σε ό,τι ονομάζουμε παράδοση.

Η Αγγελική Χατζημιχάλη, που ξόδεψε μια μακριά και πλούσια ζωή στη σπουδή της ελληνικής λαϊκής τένχης, παρατηρεί ότι η τέχνη αυτή διατηρεί με αυστηρή προσήλωση τις παραδοσιακές μορφές, που παίρνει από προγενέστερες γενεές, τις μορφές που επιβεβαιώνουν τη διάρκεια της ζωής του Έθνους δηλαδή τη συνέχεια και τη συνέπεια, σαν ασυνείδητη κληρονομιά, σαν έναν ιερό άγραφο νόμο.

Η λαϊκή τέχνη αποτελεί μια βαρυσήμαντη έκφραση της ελληνικής διάρκειας. Διατηρεί μια συνείδηση ομορφιάς που έρχεται από την Πηνελόπη και τη Ναυσικά, για να καταλήξει στην κοπέλα του χωριού, που ετοιμάζει τα προικιά της.

Στην περιοχή της λαϊκής φορεσιάς ιδιαίτερα είναι και οι τοπικές διαφορές βαθύτατα αισθητές. Η ποικιλία είναι αληθινά εκπληκτική, η ομορφιά και ο πλούτος εντυπωσιάζουν.
Υπάρχουν ακόμη σε πολλά σπίτια οι κασέλες των  προγόνων με τους θησαυρούς της υφαντικής και της  κεντητικής, κατάλοιπα μιας ζωής, που έχει ήδη περάσει στην ιστορία.

Η δραστήρια φιλόλογος κ. Ελένη Γαλάνη, από τον Πύργο της Κόνιτσας, άνοιξε τέτοιου είδους κασέλες και σεντούκια, βοηθούμενη απ’ τη μητέρα της, τη θεία Καλυψώ, τη θεία Λευκοθέα κι από άλλες γυναίκες της Στράτσιανης, τις οποίες κι ευχαριστεί για τη βοήθειά τους. Έτσι βρέθηκε μπροστά σ’ ένα σπουδαίο κομμάτι της πλούσιας λαϊκής κληρονομιάς του τόπου της, την παραδοσιακή τοπική ενδυμασία, που αντιπροσωπεύει και χαρακτηρίζει το σύνολο γυναικών και ανδρών, οι οποίοι έζησαν στην αυστηρή και κλειστή κοινωνία του Πύργου μέχρι το 1945.

Στη φορεσιά αυτή αναφέρει στην εισαγωγή του ημερολογίου, καθρεφτίζεται ο χαρακτήρας της μικρής τοπικής κοινωνίας, επηρεασμένος από τη φύση, το περιβάλλον, τα ήθη, τα έθιμα και τους πανάρχαιους θεσμούς.
Στη συνέχεια δίνονται λεπτομερείς επεξηγήσεις για τα μέρη αυτής της φορεσιάς, μέσα από σχεδιαγράμματα και φωτογραφίες, ήτοι για το πουκάμισο-ρουτί, το τσιπούνι και τη φλοκάτα, την πλουμιστή ποδιά, τις κάλτσες - τσιράπια, τα υποδήματα και το κεφαλόδεμα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και για την ανδρική ενδυμασία, η οποία από τις αρχές του 20ου αι., άρχισε ν’ αλλάζει, να ξεφεύγει από την αυστηρότητα λόγω του ότι οι ταξιδεμένοι Στρατσιανίτες και δεν ήταν λίγοι, έφερναν από το εξωτερικό τη φράγκικη, που σιγά σιγά εξελίχτηκε στη σημερινή.
Είναι γνωστό ότι η ενδυμασία των ανθρώπων (ανδρών, γυναικών και παιδιών) του κάθε τόπου, έχει σχέση με το κλίμα και την ιστορική παράδοση. Αλλά και τα επαγγέλματα ή οι ώρες και οι συνθήκες αλλάζουν την ενδυμασία.

Έτσι λοιπόν ξεφυλλίζοντας τα φύλλα του ημερολογίου βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα πλούσιο φωτογραφικό αρχείο (ασπρόμαυρο και έγχρωμο), στο οποίο πρώτα πρώτα μας παρουσιάζεται η εξέλιξη της νυφιάτικης ενδιαμασίας του μεγάλου μεταβατικού γεγονότος της ζωής μας. Ακολουθούν φωτογραφίες της καθημερινής ενδυμασίας του Πύργου και στα επόμενα φύλλα παρατηρούμε τις όμορφες παραδοσιακές στολές, ανδρών και γυναικών, με όλα τα εξαρτήματα (πόρπες, ζώνες, την πλουμιστή ποδιά κ.ά.) από διάφορες εκδηλώσεις της Αδελφότητας Πύργου Κόνιτσας.

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στην κ. Ελένη Γαλάνη, αλλά και σε όλους όσους βοήθησαν να παρουσιαστεί αυτό το όμορφο και πολύ προσεγμένο ημερολόγιο, το οποίο αποτελεί μεγάλη προσφορά στον λαϊκό πολιτισμό μας και στην ελληνική παράδοση, συμβάλλοντας στη διαιώνιση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, που τόσο ανάγκη έχει ο σημερινός Έλληνας.