Το σύνθετο ανάγλυφο της ορεινής περιοχής της Κόνιτσας, όπου κυριαρχούν οι λεκάνες απορροής των ποταμών Αώου και Βοϊδομάτη, αποτέλεσε πόλο έλξης για τις ομάδες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή. Σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε φυσικούς πόρους - πρώτες ύλες, πανίδα, χλωρίδα - οι παλαιότερες μαρτυρίες ανθρώπινης δραστηριότητας ανάγονται στα 17.000 χρόνια Π.Σ. (πριν από σήμερα, αβαθμολόγητες ηλικίες), με αδιάλειπτη συνέχεια μέχρι τα 10.000 χρόνια Π.Σ., τότε που υποχωρούν οι τοπικοί παγετώνες της δυτικής Πίνδου και βελτιώνονται σταδιακά οι κλιματικές συνθήκες. Με ορμητήρια φυσικά καταφύγια, όπως το Κλειδί, ο Μεγαλάκκος και η Μποϊλα, ομάδες κυνηγών εκμεταλλεύονται με τρόπο συστηματικό τους ορεινούς βιότοπους. Στις βραχοσκεπές αυτές, θέσεις σταθμούς περιοδικής/εποχικής εγκατάστασης, διασώζονται τα κατάλοιπα ενός τρόπου διαβίωσης που βασίζεται στην κατανάλωση των φυσικών πόρων και όχι στην παραγωγή τροφής.

Σε πυριτόλιθο, πέτρωμα σκληρό που προμηθεύονται από τις κοίτες των ποταμών, οι άνθρωποι της Παλαιολιθικής εποχής κατασκευάζουν με λάξευση τον εργαλειακό τους εξοπλισμό: αιχμές για τα βέλη και τα ακόντια, καθώς και ποικίλα εργαλεία κοπής, απόξεσης και διάτρησης για την επεξεργασία άλλων υλικών, όπως ξύλου, δέρματος και οστού.

Με προγραμματισμό οργανώνουν εξορμήσεις για τη θήρα άγριων ζώων (αιγάγρων και ελαφιών), στήνουν παγίδες σε λαγούς και πτηνά, ψαρεύουν στα ποτάμια και συλλέγουν καρπούς και καύσιμη ύλη.

Αν και ταπεινές με την πρώτη ματιά, οι μαρτυρίες αυτές αποτελούν αδιάψευστα τεκμήρια μιας σύνθετης και οργανωμένης κοινωνίας που προσαρμόζεται στις παλαιοκλιματικές και οικολογικές διακυμάνσεις αξιοποιώντας τη συλλογική εμπειρία μιας μακράς πολιτισμικής και βιολογικής πορείας.

Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού
Ελένη Κοτζαμποπούλου - Αρχαιολόγος
Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας